EVROPSKI AIRBUS U PREVENTIVNOM REŽIMU: Zbog sunčevog zračenja došlo do problema sa softwareom

Airbus je naložio hitan softverski zahvat na više od 6.000 aviona A320 porodice nakon incidenta u letu, što je izazvalo kašnjenja širom svijeta i privremeno prizemljenje dijela flota najvećih aviokompanija.

Airbus je u petak izdao jednu od najvećih tehničkih direktiva u svojoj historiji, nakon što je Evropska agencija za sigurnost zračnog saobraćaja (EASA) naložila odmah povlačenje i softversku izmjenu na oko 6.000 aviona iz A320 porodice. Riječ je o više od polovine globalne flote ovih uskotrupnih aviona.

Kako je potvrđeno, popravka podrazumijeva vraćanje na raniju verziju softvera, postupak koji traje oko dva sata po avionu, ali se popravka mora završiti prije ponovnog polijetanja.

Globalni poremećaji u saobraćaju

Odluka je izazvala stotine otkazivanja i kašnjenja. Najveći svjetski operator A320, American Airlines, saopćio je da će više od 300 njihovih aviona morati proći ažuriranje. Slične probleme prijavile su i druge aviokompanije — od ANA-e u Japanu, koja je otkazala više desetina letova, do Jetstara u Australiji i brojnih evropskih prevoznika, uključujući easyJet i Lufthansu.

---

Airbus poznat po avionima visoke sigurnosti i s najmanje incidenata po broju letova

Iako hitni opoziv A320 porodice privremeno remeti globalni saobraćaj, Airbus i dalje ostaje među najpouzdanijim proizvođačima u komercijalnom zrakoplovstvu. Avioni iz porodice A320 i širokotrupni modeli poput A330 i A350 bilježe među najnižim stopama nesreća po broju obavljenih letova u modernoj avijaciji. Uvođenje “fly-by-wire” sistema još 1980-ih donijelo je novi standard u automatizaciji i zaštiti od pilotskih grešaka, a većina tehničkih direktiva – uključujući i posljednju – rezultat su preventivnog pristupa, a ne stvarnih kvarova u radu flote. Stručnjaci za avio-saobraćaj ističu da ovakve mjere, iako logistički zahtjevne, dugoročno povećavaju sigurnosni zamah koji Airbus održava decenijama.

Kolumbijska Avianca objavila je da je pogođeno više od 70% njene flote, te da privremeno zatvara prodaju karata do 8. decembra.

U Velikoj Britaniji uticaj je zasad ograničen; British Airways navodi da su zahvaćena samo tri kratkolinijska aviona.

Šta je izazvalo problem?

Airbus je naveo da je istraga ukazala na mogućnost da intenzivno sunčevo zračenje može oštetiti kritične podatke u softveru koji kontroliše let, tačnije u sistemu poznatom kao ELAC (Elevator and Aileron Computer). Taj sistem prevodi komandne pokrete pilota u kontrolu elevona i trima aviona.

Ova tehnička direktiva uslijedila je nakon incidenta na letu JetBluea iz Cancúna ka Newarku 30. oktobra, tokom kojeg je avion naglo izgubio visinu, a više putnika je povrijeđeno. Avion je preusmjeren u Tampu.

“Ove preporuke će uzrokovati operativne poteškoće putnicima i kompanijama, ali sigurnost ostaje prioritet”, saopćeno je iz Airbusa.

Jedan izvor iz industrije za Guardian je rekao da se radi o “jednoj od najopsežnijih preventivnih akcija u Airbusovoj povijesti”.

Reakcije regulatora

Britanska ministrica saobraćaja Heidi Alexander izjavila je da je utjecaj na tamošnje prevoznike zasad “ograničen”, iako će manji broj aviona zahtijevati složenije softverske i hardverske zahvate.

A320 porodica trenutno broji više od 11.300 operativnih aviona širom svijeta, što je čini najrasprostranjenijom serijom uskotrupnih putničkih aviona.

Airbus letovi