UZ 35. GODIŠNJICU JUNAČKE SMRTI PRVE ŽENE ODLIKOVANE ORDENOM NARODNOG HEROJA: Izašla knjiga o Mariji Bursać

IZ ARHIVA KRAJINE:

Poštovani čitatelji, u nastojanju da naš portal “osvježimo” starim, arhivskim tekstovima, donosimo vam novinarsku kratku priču – historijski zapis, objavljenu u Krajini oktobra 1978. godine. Radi se priči povodom 35. godišnjice obilježavanja pogibije i tim povodom izlaska knjige o Mariji Bursać, narodnom heroju iz Drvara. Autor: Božo Majstorović, novinar i publicista

---

U smiraj dana, 22. septembra prije 35 godina podlegla je ranama borkinja i bombašica Desete krajiške narodnooslobodilačke udarne brigade Marija Bursać. Seoska pastirica s Kamenice, kod Drvara, koja je već 15. oktobra ratne 1943. godine odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ, koju je potpisao lično drug Tito, proglašena prvom ženom s ordenom Narodnog heroja Jugoslavije. Marija je tada bila 22. na listi ove najistaknutije grupe hrabrih žena i muškaraca NOB-a.
Do sada je orden ukupno dodijeljen za 1.322 borca i revolucionara naše zemlje.
“Marija Bursać kao hrabra bombašica, jurišajući na neprijateljske rovove razoružala je četiri Nijemca i tom prilikom je, iako teško ranjena, iznijela četiri puške. Piše u sačuvanom, zvaničnom dokumentu, Štaba Petog udarnog korpusa NOVJ. U Izvještaju se dodaje da je, prenesena u bolnicu, podlegla ranama ali s pjesmom na usnama.”

“Naša borba zahtijeva,
Kad se gine da se pjeva!”

Bilo je to poslije krvave bitke na Prkosima kod Bosanskog Petrovca u noći 17./18. septembra 1943. godine, kada su dva bataljona Desete krajiške brigade i Udarni bataljon Drvarsko-petrovačkog odreda NOP-a, napali dijelove 373. legionarske divizije. Tom prilikom ove jedinice iz stroja su izbacile oko 250 neprijateljskih vojnika, zaplijenili četiri haubice, 11 mitraljeza i dosta ostalog ratnog materijala, ali su i partizanski gubici bili veliki, poslije čega je vrhovni komadant Tito sve češće govorio – “Čuvajte borce”, što je najviše došlo do izražaja u poznatoj “Bici za ranjenike”.

Mariji Bursać je u bolnici Petog korpusa u Vidovu Selu, pod planinom Jadovikom, amputirana desna noga, ali je tetanus već bio uzeo toliko maha da joj nije bilo spasa.
Dan poslije smrti, 23. septembra sahranjena je na groblju Spasovina, kod rodne joj Kamenice. Tačno tri i po decenije poslije herojske pogibije Marije Bursać, iz štampe je izašla prva knjiga o prvoj ženi narodnom heroju. U edicijji “Legende” koja je dobitnik Povelje “4. juli” – najvećeg društvenog priznanja za doprinos u njegovanju tradicije narodnooslobodilačkog rata naroda i narodnosti Jugoslavije, koju izdaje “Dječje novine” iz Gornjeg Milanovca, ovih dana je objavljena i hronika o Mariji Bursać.

Knjigu “Marija Bursać” napisao je novinar i publicista Božo Majstorović, koji je do sada objavio oko 50 publicističko-feljtonskih radova na temu NOB-a i revolucije.
“Naročita vrijednost rukopisa je u tome što o Mariji govori mnogo ljudi, njenih suseljana, drugarica i drugova, boraca i rukovodilaca – kroz čitav njen životni put – što čini jednu veliku kolektivnu istinu o liku Marije Bursać, narodnog heroja”, piše u recenziji Nikole Kotle, predratnog kovača i komuniste sa Kamenice, istaknutog revolucionara i prvog sekretara Sreskog komiteta KPJ-u za Drvar u vrijeme podizanja opštenarodnog ustanka 1941. godine.

Objavio: Osman Delić

Listajući staru Krajinu